Περιήγηση στη Λακωνική γη

ΣΠΑΡΤΗ (Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού λαδιού)

ΓΥΘΕΙΟ (Μαραθονήσι- Πύργος Τζανετάκη) – ΝΕΑΠΟΛΗ ΒΟΙΩΝ

ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ (Ιερός Ναός Ελκομένου Χριστού) – ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΣ

ΚΥΘΗΡΑ (Ιερά Μονή Παναγίας Μυρτιδιώτισσας)

Οδοιπορικό στους μύθους και στην ιστορία

της Λακωνικής γης (26,27,28 Οκτωβρίου)

Κωνσταντίνου Βολτή

Επιτίμου Αντιπροέδρου Ν.Σ.Κ.

     Ένας ακόμα τακτικός απόπλους της Λέσχης Αξιωματικών Λιμενικού Σώματος με νέο «δρόμωνα» και παλαίμαχους θαλασσομαχητές, για Βυζαντινά Καστροφυλάκια της Λακωνικής γης και θάλασσας απέναντι σε πειρατές, Σαρακηνούς, Φράγκους, Βενετούς.

      Στο δρόμο του Περιηγητή Παυσανία ο Νίκος Γκλεζάκος συμπληρώνει τις Λακωνικές εξορμήσεις ως «Παυσανίας», που έχει αναλάβει την … παύση της ανίας των αποστράτων μελών της Λέσχης και των φίλων της, προσφέροντάς τους τις πολιτιστικές γνώσεις και εμπειρίες, περιβαλλοντική δροσιά, συντροφική ψυχαγωγία και … γαστριμαργική τέρψη.

Ο Νίκος πλοηγός – ξεναγός, δίπλα στον Ηλία τιμονιέρη και κοντά ο Άγιος της θάλασσας και ο Άγιος του βουνού, εγγύηση για τα ασφαλή ταξίδια μας.

    Οι Λάκωνες μπορεί να ήσαν φειδωλοί στα λόγια τους, αλλά ο πλούτος της ιστορικής κληρονομιάς και της φυσικής ομορφιάς της Λακωνίας, είναι ανεξάντλητος και ο Νίκος Γκλεζάκος με την καρδιά δοσμένη στη γη του και ιδιαίτερα στη Μάνη του, έχει πάντα επιλέξει κάτι ξεχωριστό.

    Αυτό το θρησκευτικό και εθνικό εορταστικό τριήμερο δεν είναι για τη Μάνη των Μαυρομιχαλαίων και των Δαβάκηδων, αλλά για μια βαθειά ιχνηλασία στη μεσαιωνική λάμψη του Βυζαντίου. Μυστράς, Μονεμβάσια διάσπαρτα Βυζαντινά κάστρα και εκκλησίες άλλα και μνημεία.

     Η αναχώρηση του Σαββάτου με τις διάσπαρτες παραλαβές των εκδρομέων είχε διάρκεια και τον τονωτικό καφέ γευθήκαμε στο ΣΕΑ Σπαθοβουνίου, μετά από … αγωνιώδη, αναγκαστική μάχη φυσικού πεδίου, στην οποία με μεγάλη ανακούφιση τα έδωσε όλα το … νεαρό πλήρωμα (είκοσι ένας άνδρες και τριάντα πέντε γυναίκες).

Αφήσαμε την παλιά διαδρομή για πιο άνετες σύγχρονες οδούς … μετά πολλών διοδίων. Χάνεται η επαφή της Τριπολιτσάς και της Τεγέας, η οποία συνδέεται και ιστορικά με την δωρική Σπάρτη και τους Αχαιούς (Αγαμέμνονας, Μενέλαος, Ορέστης και οίκος Αγιαδών – Άγις – βασιλέων Σπάρτης). Πάντως ο νέος δρόμος μας περνάει από το χωριό Πελλάνα την οποία παλιά ο Ευρώτας τροφοδοτούσε με πηγές και άφθονα νερά, για να συνεχίσει το υγρό του ταξίδι στη θάλασσα του Έλους.

     Ατενίζοντας τον Ταΰγετο και ψάχνοντας για την υψηλότερη κορυφή του, ο Νίκος Γκλεζάκος ανέλυσε μια θεωρία αστροφυσικής και γεωδαισίας, που τοποθετεί την περιοχή ως κέντρο του προϊστορικού μεσογειακού ανθρώπου (Κέντρο του κόσμου και Οπτικό Κέντρο του Κόσμου) και τη φυσική πυραμίδα του Ταϋγέτου σε σχέση με άλλες περίφημες Πυραμίδες και τον άξονα της Γης.

    Εγώ προσωπικά έβλεπα μέσα από τα αχνά σύννεφα των κορυφών να γίνεται … χαμός στο Διάστημα !   Ο μυθολογικός πρόγονός μας Άτλας, γιος του Τιτάνα Ιαπετού και της Ωκεανίδας Κλυμένης, αδελφός του προνοητικού Προμηθέα και του απερίσκεπτου Επιμηθέα, θείος του Δία, ζευγάρωνε ασύστολα και έσπερνε παιδιά (να τίνος έμοιασε ο Δίας).

Τις γνωστές Υάδες (από το υείν, βρέχειν και για να λυθεί η απορία για το σήμα «Υας» του νερού που πήραμε στα τοπικά πορθμεία και τις πιο γνωστές σε «μας τους ναυτικούς» Πελειάδες ή Πλειάδες.

     Ήσαν επτά παρθένες, όχι για πολύ, γιατί τις ορέχθηκαν οι ερωτιδείς Θεοί και ζευγάρωσαν γρήγορα μαζί τους και μάλιστα … εις διπλούν (Δίας και Ποσειδώνας από δύο). Εις απλούν πήραν ο Άρης και ο Κορίνθιος Σίσυφος. Απόμεινε μόνη για λίγο η Ταϋγέτη, αλλά ο Δίας ήθελε … τριπλούν (άλμα αρχαιοπρεπώς). Έτσι μετά την Ηλέκτρα και την Μαία πήρε και την τρίτη αδελφή, για να γεννηθεί ο Λακεδαίμονας.

    Να, λοιπόν, ο Ταΰγετος , που έπαιζε η Ταϋγέτη με τον Δία και την Άρτεμη και να κάτω από τον Ταΰγετο η «κοίλη Λακεδαίμων» με απέναντι τον Πάρνωνα. Η μυθολογία της Σπάρτης με συνεπαίρνει. Μετά την Σπάρτη είναι το χωριό Αμύκλες!  Ο Λακεδαιμόνας, λοιπόν, πήρε γυναίκα την Σπάρτη, κόρη του βασιλιά Ευρώτα και γέννησαν τον Αμύκλα, που ίδρυσε την πόλη. Αυτός είχε γιο τον Υάκινθο. Κι εδώ εκτυλίσσεται μια άλλη μαγεία, όπως της Ωραίας Ελένης.

     Ο Υάκινθος με την λαμπερή του ομορφιά συγκίνησε το φωτεινό Απόλλωνα, αλλά και τον δροσερό Ζέφυρο.  Προκάλεσε όμως και τον φθόνο των Μοιρών, των θυγατέρων της Νύχτας και εχθρών του φωτός.

Ο ερωτευμένος Απόλλων επιδόθηκε μαζί του στη δισκοβολία και μια βολή του, έστειλε τον δίσκο πάνω στο κεφάλι του νέου, που ξεψύχησε. Ήταν δουλειά των Μοιρών ή μιας ζηλότυπης  άγριας πνοής του Ζέφυρου; Το αίμα του Υάκινθου έγινε πανέμορφο λουλούδι και τάφος του το περίφημο κοινό ιερό Υακίνθου και Απόλλωνα στην Ακρόπολη των Αμυκλών. Ένα θαυμαστό στο αρχαίο μνημείο, που εκθειάζει ο Παυσανίας (18, 9 επ.). Καθιερώθηκε εορτή «Υακινθύων» με ιερή πομπή από Σπάρτη προς Αμύκλες, στην Υακίνθεια Οδό. Καθόλο το μήκος της  διανεμόταν στους γιορταστές λιτό δείπνο, το «φειδίτιον» (από το φείδομαι, λυπάμαι να ξοδεύω), όμως κατά την κύρια εορτή γίνονταν θυσίες με σφάγια και πλούσια δείπνα.

    Αν προσπεράσουμε όμως τα «φειδίτια» και το «Μέλανα ζωμό», οι Σπαρτιάτες γιόρταζαν πολλές γιορτές, τραγουδούσαν, χόρευαν, έπιναν καλά και … έτρωγαν καλλίτερα (σφαχτά κατσικάκια, κυνήγι, ζυμαρικά, αλλά και … ζωμό και λούπινα (Αθήναιος, Δειπνοσοφιστές – Πλάτων, Νόμοι 637 α).

Κι εμάς μας περιμένει το Γύθειο για ψαράκι και ουζάκι, η Ελαφόνησος για αστακομακαρονάδα και η Νεάπολη για χταποδάκι και ελιά. Η φτωχή ελίτσα, η απλή συνοδός του ούζου και της φασολάδας ; Όμως η ελιά είναι πολύπλευρη και πολυσύνθετη, είναι ευλογία ζωής, χιλιοτραγουδισμένο σύμβολο ειρήνης, πολύτιμος φυσικός καρπός, ανεκτίμητο, πολιτιστικό (μύθοι, παραδόσεις, έθιμα) και οικονομικό αγαθό. Η φυσική της ομορφιά με πολλές ποικιλίες και αποχρώσεις. Ο καρπός της πλούσιος σε υγιεινά συστατικά, αυτούσιος και με τα παράγωγα του (λάδι και υποπροϊόντα έκθλιψής του).

   Επισκεφθήκαμε το φημισμένο «Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού» στην Σπάρτη, ένα ολοκληρωμένο έργο ιδιωτικής πρωτοβουλίας και δημόσιας συμπαράστασης. Εντυπωσιακή έκθεση, κτιριακά, τεχνολογικά και επιστημονικά άρτια, με εμπνευσμένη θεματολογία. Υπέροχη δουλειά με Μεσογειακό και διεθνές ευρύτερα, άρωμα. Μαζί με την ελιά αποτελεί ένα πολύτιμο στοιχείο της Ελληνικής ταυτότητας για το οποίο νοιώθουμε υπερήφανοι.

    Για το Γύθειο, έχουμε ξαναγράψει Ωραία πόλη, άνετος περίπατος στο λιμάνι, απογείωση φυσικής και φανταστικής ομορφιάς στο νησάκι Κρανάη με την νοερή παρουσία της Ωραίας Ελένης και του Πάρη, παράλληλη προσγείωση στην  τεχνική ομορφιά του Φάρου και του Πύργου Τζανετάκη Γρηγοράκη και την κλασική σφραγίδα του Τσίλλερ στο κτίριο του Δημαρχείου.

Ακόμα μια πλούσια σε ποικιλία και γεύσεις ψαροφαγία σε ωραία ταβέρνα και μετά ο δια ξηράς περίπλους του Λακωνικού κόλπου (Σελινίτσα, Ελιά, Παπαδιάνικα, Πλύτρα, Δαιμονιά, Αρχάγγελος, Ελίκα) μέχρι Νεάπολη. Μαγευτική πόλη με εκτεταμένη παραλία και ξεκούραστη. Η διανυκτέρευση στο άνετο ξενοδοχείο Limira Mare Hotel χωρίς βραδινή κραιπάλη. Τώρα οι λαχταριστοί μεζέδες με μέτρο. Τα καλλίτερα αύριο !

     Κυριακή. Πρωινό στο ξενοδοχείο και μετά επίσκεψη στη Μονεμβασιά με πρώτο το προσκύνημα στην εκκλησία του Ελκόμενου Χριστού. Μια φωτογραφία αναμνηστική στο κανόνι της πλατείας, περίπατος στο λιθόστρωτο και καφεδάκι σε ένα από τα πολλά  cafes. Με το φως μιας ηλιόλουστης ημέρας και την αύρα από το ελαφρό αεράκι, ζωντανεύει η ποίηση στην πατρίδα του Ρίτσου.

    Επιστροφή στην Πούντα για να πάρουμε το τοπικό πορθμείο για Ελαφόνησο. Θάλασσα ζαφείρι και ουρανός ατλάζι. Πειρασμός και για μια επίσκεψη στα σαγηνευτικά και κρυστάλλινα νερά της παραλίας του Σίμου. Τέλος Οκτωβρίου και η θάλασσα μας υποδέχεται με μία από τις καλλίτερες μέρες της, όμως η παραδοσιακή αστακομακαρονάδα τέλειωσε νωρίτερα. Αλλά και το φρέσκο σαργουδάκι και τα καλαμαράκια, εδώ έχουν τη χάρη τους.

   Ας κάνουμε όρεξη και για το περίφημο ψητό χταποδάκι και το τσαϊτι (ντόπια τυρόπιτα) της Νεάπολης. Πράγματι στην επιστροφή τα απολαύσαμε. Μαζί με μια ωραία ανθρώπινη συγκίνηση και χαρά. Τη συνάντηση με τον παλιό φίλο όλων  Δαμιανό Δουμάνη, που μας φίλεψε κρασί παραγωγής του.

    Δευτέρα  28 Οκτωβρίου. Χωρίς σημαιάκια, αλλά με περήφανη καρδιά για το «ταξίδι στα Κύθηρα» και «Siempre Viva». Πράγματι μια άλλη συναισθηματική διάθεση και μια διάχυτη αθάνατη ευωδία σε κατακλύζει στο νησί. Η ξεναγός κυρία Βάσω, που μας συνόδευε από το νέο λιμάνι στο Διακόφτι στην ενδοχώρα, τόνισε ιδιαίτερα τα συναισθήματά που σου εμπνέουν τα Κύθηρα. Είναι η φυσική τους ομορφιά, μια σύνθεση Ιόνιου και Κυκλαδίτικου νησιού, είναι οι εκκλησίες – φρούρια στις βουνοκορφές και η ιστορία τους, είναι ο μύθος και η ομορφιά της θαλασσογενημένης  Ουράνιας Αφροδίτης, είναι η τέχνη και η ποίηση που ζωντανεύουν υμνητικά το νησί ;  Είναι όλα αυτά μαζί που αντανακλούν στην καρδιά μας.

   Το προσκύνημα στην Ιερά Μονή της Παναγίας της Μυρτιώτισσας και στην εικόνα της, πολύτιμο κειμήλιο του νησιού, συνοδεύτηκε με την ψαλμωδία του απολυτίκιου στην Παναγία, από τον Ναύαρχο Δημήτριο Βέτσικα, με επίσκεψη στο χώρο των αφιερωμάτων στην Παναγία και την απαραίτητη αναμνηστική φωτογραφία στον περίβολο του ναού.

   Στη διαδρομή συναντήσαμε πολλά όμορφα χωριά με χαρακτηριστική ονοματοδοσία, που πήραν από κάποια επιφανή οικογένεια του χωριού.

    Η επίσκεψή μας στη Χώρα και στο Κάστρο ήταν σύντομη,  γιατί ο ακριβόχρονος απόπλους ήταν αμείλικτος, όπως ξέρουμε εμείς οι  Λιμενικοί.

Τα «Κύθηρα πρέπει να τα ξαναδούμε»

    Μια πανέμορφη εκδρομή τέλειωσε, προσφέροντας μεστές εμπειρίες  και γνώσεις, πλούσια ευχάριστα συναισθήματα και διαθέσεις και προσθέτοντας τέρψεις γαστριμαργικές και βάρος στo σώμα και στις αποσκευές, για να συνεχίσουμε με λαδοπαξίμαδα, θυμαρίσιο μέλι και αμυγδαλωτά.

     Ευτυχώς το άρωμα που πήραμε είναι αιθέριο, χωρίς βάρος, Siempre vivere dolce !

Σπάρτη (Μουσείο Ελιάς και Ελληνκού λαδιού)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Γύθειο

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Μονεμβάσια

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ελαφόνησος

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Κύθηρα  (Τσιρίγο)

 

 

 

 

 

Ιερά Μονή Παναγίας Μυρτιδιώτισσας στα Κύθηρα

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Κύθηρα  (Χώρα – Κάστρο – Διακόφτι)