Ημερίδα για τη διεκδίκηση των αναδρομικών λόγω των αντισυνταγματικών περικοπών στους μισθούς και τις συντάξεις

Πραγματοποίηση ημερίδας με θέμα Η διεκδίκηση των αναδρομικών λόγω των αντισυνταγματικών περικοπών επί των μισθών και των συντάξεων”:  Τώρα και Αύριο

Πλοιάρχου Λ.Σ. ε.α. Νικολάου Γκλεζάκου,

Αντιπροέδρου Λέσχης Αξιωματικών Λ.Σ.

    Ημερίδα για την διεκδίκηση των αναδρομικών λόγω των αντισυνταγματικών περικοπών στους μισθούς και τις συντάξεις, πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2019 στην μεγάλη αίθουσα «Βαρώνου Κίμωνος Ράλλη» του Πειραϊκού Συνδέσμου, που πλημύρισε από εν ενεργεία και εν αποστρατεία στελέχη του Λιμενικού Σώματος και του Πολεμικού Ναυτικού.

     Ο βουλευτής Πειραιά κ. Κώστας Κατσαφάδος παρακολούθησε και χαιρέτισε τις εργασίες της Ημερίδας, ενώ ο πρώην Υπουργός Ναυτιλίας και βουλευτής Πειραιά κ. Θοδωρής Δρίτσας, λόγω κωλύματος απέστειλε επιστολή για ανάγνωση.

      Παρόντες επίσης οι επίτιμοι Αρχηγοί του Λιμενικού Σώματος Ναύαρχοι κ.κ. Συρίγος, Δελιμηχάλης, Αθανασόπουλος, επίτιμοι Υπαρχηγοί, ο Αρχιπλοίαρχος Λ.Σ. Θεοφανόπουλος Αλέξανδρος, ως εκπρόσωπος της Ηγεσίας του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ, ο Πρωθιερέας του Λ.Σ. Υποναύαρχος εα π. Γεώργιος Καλαμάρης, ο Αντιπρόεδρος της ΕΑΑΝ Αντιναύαρχος εα Θεόδωρος Γερούκης Π.Ν., ο Αντιπρόεδρος του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος Υποναύαρχος Λ.Σ. εα Καλαρώνης Γεώργιος, ο Πρόεδρος της ΕΑΑΛΣ Πλοίαρχος Λ.Σ. εα Βασίλειος Μανωλάκος, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Αποστράτων Λ.Σ. Νομού Αργολίδος Πλοίαρχος Λ.Σ. εα Χρήστος Γκούμας με αντιπροσωπεία του Συλλόγου, κ.α.

     Την ημερίδα χαιρέτισε ο Πρόεδρος της Λέσχης Αξιωματικών Λιμενικού Σώματος Αντιναύαρχος-Επίτιμος Α΄ Υπαρχηγός Λ,Σ. κ. Πελοπίδας Αγγελόπουλος, ενώ την ευθύνη του  συντονισμού   είχε η κ. Άννα Στρατινάκη, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, Μ.Τ.Σ. Ιδ.Δ.Δ. – Υπ.Δ.Ν., τ. Γενική Γραμματέας Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας, η οποία συντόνισε με εξαιρετική επιτυχία την εκδήλωση.

     Εισηγητής:

     Φαίη Τζώρα – Μωράκη, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, LLM. Εξειδικευμένη σε ζητήματα Ασφαλιστικού και Στρατιωτικού Δικαίου. Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια. Μέλος του Μητρώου Συντονισμού Ε.Γ.Δ.Ι.Χ. Περιφέρειας Αττικής. Μέλος του Μητρώου Διαχειριστών Αφερεγγυότητας

     Η ομιλήτρια επισήμανε την σπουδαιότητα του θέματος, ανέπτυξε τις ισχύουσες διατάξεις επί των μισθών και συντάξεων, ενώ πρότεινε και τις ενδεδειγμένες ενέργειες για την άμεση βελτίωσή τους, με αιτήσεις και αγωγές των δικαιούχων.

     Ακολούθησε διαλογική συζήτηση πάνω σε επίκαιρα θέματα και η εισηγήτρια απάντησαν σε όλες τις απορίες και  ερωτήσεις του ακροατηρίου.

    Την Ημερίδα διοργάνωσε η Λέσχη Αξιωματικών Λιμενικού Σώματος, σε συνεργασία με το δικηγορικό γραφείο ΦΑΙΗ ΤΖΩΡΑ ΜΩΡΑΚΗ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ, Σόλωνος 73 & Ιπποκράτους, Τ.Κ. 106 79 Αθήνα, Τηλ. 210 3606024.

      Ευχαριστούμε το Διοικητικό Συμβούλιο του Πειραϊκού Συνδέσμου για την δωρεάν παραχώρηση της αίθουσας «Βαρώνου Κίμωνος Ράλλη» που πραγματοποιήθηκε η Ημερίδα, και ιδιαιτέρως τον Αντιπρόεδρο του Πειραϊκού Συνδέσμου Πλοίαρχο Λ.Σ. εα Ευάγγελο Καρλάφτη, τακτικό μέλος του Δ.Σ. της Λέσχης Αξιωματικών Λιμενικού Σώματος, με τις ενέργειες του οποίου παραχωρήθηκε η αίθουσα. 

Χαιρετισμός Προέδρου Λέσχης Αξιωματικών Λιμενικού Σώματος

Πελοπίδα Αγγελοπούλου

Αντιναυάρχου–Επιτίμου Α΄Υπαρχηγού Λ.Σ.

«Προσφωνήσεις

………………………

Κυρίες και Κύριοι,

Σας ευχαριστούμε θερμά, για την παρουσία σας στην σημερινή ημερίδα μας, που σκοπό έχει την ενημέρωση όλων των στελεχών Λ.Σ., εν ενέργεια και εν αποστρατεία, αλλά και συναδέλφων των Ε.Δ. και  Σ.Α., σε ένα θέμα που ταλανίζει τους συναδέλφους περίπου μία δεκαετία από το 2012, και για το οποίο όλοι μας έχουμε υποστεί οικονομική ταπείνωση. Και το θέμα που θα αναλύσουν οι καταξιωμένοι ομιλητές, δεν είναι άλλο από το θέμα: «Η διεκδίκηση των αναδρομικών λόγω των αντισυνταγματικών περικοπών επί των μισθών και των συντάξεων: Τώρα και Αύριο».

Θεωρώ ότι, μετά την ενημέρωσή σας, από τους καταξιωμένους και έμπειρους ομιλητές όπως φαίνονται στο φυλλάδιο, θα είστε πιο ενημερωμένοι, για να προβούμε στις ανάλογες ενέργειες.

Η σημερινή ημερίδα είναι η πρώτη ενημέρωση των στελεχών εν ενεργεία και εν αποστρατεία, μετά τις αλλεπάλληλες προσφυγές τόσον στο Συμβούλιο της Επικρατείας όσο και στο Ελεγκτικό Συνέδριο και στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους- ΕΦΚΑ.

Να ευχαριστήσουμε την κα Πρόεδρο και τα μέλη του Δ.Σ. του ΠΕΙΡΑΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ, για την δωρεάν παραχώρηση της αιθούσης.

Τους ευχαριστούμε θερμά»

 Ομιλία κας  Φαίη Τζώρα – Μωράκη,

Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, LLM,  Εξειδικευμένη σε ζητήματα Ασφαλιστικού και Στρατιωτικού Δικαίου, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια, Μέλος του Μητρώου Συντονιστών Ε.Γ.Δ.Ι.Χ. Περιφέρειας Αττικής, Μέλος του Μητρώου Διαχειριστών Αφερεγγυότητας

Συνταξιοδοτικές περικοπές και ανακύπτοντα πρακτικά ζητήματα στο πεδίο της διεκδίκησης των αναδρομικών

  • 1. Περικοπές με βάση του Μνημονιακούς Νόμους
1.                  ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ
1.1 Ν. 3833/2010,

άρθρο 1

Μείωση συντάξιμων αποδοχών, λόγω αντίστοιχης μείωσης των πάσης φύσεως επιδομάτων, αποζημιώσεων και αμοιβών  των ενεργεία στελεχών (μείωση επιδόματος υψηλής ευθύνης).  Από 1.1.2010, μείωση επιδομάτων κ.λ.π. σε

ποσοστό 12%

1.2 Ν. 3845/2010,

άρθρο 3

Μείωση συντάξιμων αποδοχών, λόγω αντίστοιχης μείωσης των πάσης φύσεως επιδομάτων, αποζημιώσεων και αμοιβών  των ενεργεία στελεχών (μείωση επιδόματος υψηλής ευθύνης). Από 1.6.2010, μείωση επιδομάτων κ.λ.π. σε

ποσοστό 8%

Μετά τους παραπάνω Ν. 3833 και 3845/2010, το ΓΛΚ εξέδωσε πράξεις αναπροσαρμογής συντάξεως, με αναδρομική ισχύ από 1.1.2010 για το 12% και 1.6.2010 για το 8%.  Επομένως, λόγω των αναπροσαρμογών των βάσεων υπολογισμού, οι συντάξεις, αναλογικά, μειώθηκαν σε ποσοστό κυμαινόμενο από 1% έως 1,8%.
1.3 Ν. 4024/2011,

άρθρο 1 παρ. 10

Για τους συνταξιούχους κάτω των 55 ετών (εκτός αν αποστρατεύθηκαν αυτεπάγγελτα από την Υπηρεσία ή είχαν συμπληρώσει τουλάχιστον 35 έτη συντάξιμης υπηρεσίας: Από 1.11.2011, μείωση 40% στο ποσό της μηνιαίας κύριας σύνταξης που υπερβαίνει τα 1.000 Ευρώ
1.4 Ν. 4024/2011,

άρθρο 1 παρ. 10

Για τους συνταξιούχους άνω των 55 ετών: Από 1.11.2011, μείωση 20% στο ποσό της μηνιαίας κύριας σύνταξης που υπερβαίνει τα 1.200 Ευρώ
1.5 Ν. 4051/2012,

άρθρο 1

Για όλους τους συνταξιούχους του Δημοσίου.  Η μείωση άρχισε από τη σύνταξη του μηνός Μαϊου 2012 και τα αναδρομικά ποσά από 1.1 έως 30.4.12 παρακρατήθηκαν σε 8 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, αρχής γενομένης από τη σύνταξη μηνός Μαϊου 2012. Από 1.1.2012, μείωση 12% στο ποσό της μηνιαίας κύριας σύνταξης που υπερβαίνει τα 1.300 Ευρώ
1.6 Ν. 4093/2012, παρ. Β’ υποπερ. Β.3. (& ΠΝΠ 19.11.2012 άρθρο 1 παρ. 2) Για όλους τους συνταξιούχους του Δημοσίου.  Μείωση στο σύνολο της μηνιαίας σύνταξης ή αθροίσματος συντάξεων και μερισμάτων που υπερβαίνει τα 1.000 Ευρώ (όπως ίσχυαν την 31.12.2012, μετά τις παρακρατήσεις ΕΑΣ και Ν. 4024 και 4051).  Εξαιρούνται οι ανάπηροι με ποσοστό άνω 80% 1.000,00-1.500 = 5% (με όριο τα 1.000€)

1.500,01-2.000 = 10% (με όριο τα 1.425,01€)

2.000,01 -3.000 = 15% (με όριο τα 1.800,01€)

άνω των 3.000 = 20% (με όριο τα 2.550,01€)

Με το Ν. 4093/2012 επενέχθησαν και μειώσεις στο βασικό μισθό του εν ενεργεία Ανθυπολοχαγού και στους συντελεστές υπολογισμού για τους λοιπούς βαθμούς, με αποτέλεσμα την έκδοση Πράξεων Αναπροσαρμογής των Στρατιωτικών Συντάξεων.  Με το άρθρο 86 Ν. 4307/2014 επήλθαν αναδρομικά (από 1.8.2012) τροποποιήσεις στις άνω ρυθμίσεις και εκδόθηκαν εκ νέου Πράξεις Αναπροσαρμογής Συντάξεων (ήτοι βάση υπολογισμού 887€ αντί για 875€ και βελτίωση των συντελεστών, όχι όμως στα επίπεδα του Ν. 3205/2003 – το αναφερόμενο ως 50%).  Ήδη, με τις ΟλΣτΕ 258-259/2018 κρίθηκε αντισυνταγματικό το άρθρο 86 Ν. 4307/2014.
2.                   ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΕΟΡΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ, ΠΑΣΧΑ ΚΑΙ ΑΔΕΙΑΣ
2.1 Ν. 3847/2010,

άρθρο 1

Δεν χορηγούνται εφ’ όσον η μηνιαία καταβαλλόμενη σύνταξη (μηνιαία βασική σύνταξη + επίδομα εξομάλυνσης κ.λ.π.) υπερβαίνει το ποσό των 2.500€.

Επίσης δεν χορηγούνται (ανεξαρτήτως ύψους συντάξεως) σε συνταξιούχους κάτω των 60 ετών, εκτός αν αποστρατεύθηκαν με πρωτοβουλία της Υπηρεσίας.

Περιορισμένη καταβολή στα ποσά των Ευρώ: 400 (Χριστούγεννα), 200 (Πάσχα) και 200 (άδεια) στους άνω των 60 ή στους κάτω των 60 που αποστρατεύθηκαν με πρωτοβουλία της Υπηρεσίας, εφόσον η μηνιαία σύνταξη δεν υπερβαίνει τα 2.500

Αν καταβάλλονται στο ίδιο πρόσωπο δύο κύριες συντάξεις, τα επιδόματα καταβάλλονται μόνο από το φορέα που καταβάλει τη μεγαλύτερη σύνταξη

2.2 Ν. 4093/2012, παρ. Β’ υποπερ. Β.4. Καταργήθηκαν τα παραπάνω περιορισμένα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα. Έναρξη ισχύος 19.11.2012
3.                   ΕΠΙΒΟΛΗ ΕΙΣΦΟΡΑΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ
3.1 Ν. 3865/2010,

άρθρο 11

Επί βασικών ακαθαρίστων μηνιαίων συντάξεων επιβάλλεται παρακράτηση ΕΑΣ που αποδίδεται στο ΑΚΑΓΕ (Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών, άρ. 149 Ν. 3655/2008) που σκοπό έχει την κάλυψη ελλειμμάτων των κλάδων κύριας σύνταξης των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης. Από 1.8.2010, για συντάξεις άνω των 1.400,01, κλιμακωτά ποσοστό 3% έως 10%.  Για την πρώτη κατηγορία (1.400 – 1.700 Ευρώ), το ποσό της σύνταξης, μετά την παρακράτηση ΕΑΣ δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού των 1.400 Ευρώ
3.2 Ν. 3986/2011,

άρθρο 44 παρ. 10

Αναπροσαρμόστηκαν τα παραπάνω ποσοστά των κρατήσεων, ως εξής: Από 1.8.2011:

1.400,01-1700 = 3%

1.700,01-2.000 = 6% (πριν 4%)

2.000,01 -2.300 = 7% (πριν 5%)

2.300,01 -2.600 = 9% (πριν 6%)

2.600,01 -2.900 = 10%(πριν 7%)

2.900,01 -3.200 = 12%(πριν 8%)

3.200,01 -3.500 = 13%(πριν 9%)

Άνω 3.500 = 14% (πριν 10%)

3.3 Ν. 3986/2011,

άρθρο 44 παρ. 11

Για συνταξιούχους που δεν έχουν συμπληρώσει το 60ο έτος ηλικίας (εξαιρούνται όσοι αποστρατεύθηκαν με πρωτοβουλία της Υπηρεσίας), παρακρατείται επιπλέον εισφορά ΕΑΣ, ως εξής (βλ. δίπλα στήλη).  Οι παρακρατήσεις υπολογίζονται στο συνολικό ποσό της σύνταξης, όπως διαμορφώνεται μετά την παρακράτηση ΕΑΣ. Από 1.8.2011:

1.700,01-2.300 = 6%

2.300,01 -2.900 = 8%

Άνω 2.900 = 10%

3.4 Ν. 4002/2011,

άρθρο 2 παρ. 13

Προβλέπει τις ίδιες ακριβώς αναπροσαρμογές στα ποσοστά κράτησης ΕΑΣ, όπως θεσπίστηκαν με την παρ. 10, άρθρου 44 Ν. 3986/2011 και με την ίδια έναρξη ισχύος (1.8.2011). Από 1.8.2011, αναπροσαρμογή ποσοστών κρατήσεων, ίδια ως άνω υπό Ν. 3986/2011, άρθρο 44 παρ. 10 (βλ. ανωτέρω πίνακα 3.2)
3.5 Ν. 4002/2011,

άρθρο 2 παρ. 14

Για συνταξιούχους που δεν έχουν συμπληρώσει το 60ο έτος ηλικίας (εξαιρούνται όσοι αποστρατεύθηκαν με πρωτοβουλία της Υπηρεσίας), προβλέπεται επιπλέον εισφορά ΕΑΣ όπως θεσπίστηκε με την παρ. 11, άρθρου 44 Ν. 3986/2011 και με την ίδια έναρξη ισχύος (1.8.2011). Από 1.8.2011, αναπροσαρμογή ποσοστών επιπλέον κρατήσεων ΕΑΣ, ίδια ως άνω υπό Ν. 3986/2011, άρθρο 44 παρ. 11 (βλ. ανωτέρω πίνακα 3.3)

 

  • 2. Κρίσεις των Ανωτάτων Δικαστηρίων για τις παραπάνω συνταξιοδοτικές περικοπές

 

Το Ανώτατο Δικαστήριο, με την ΟλΣτΕ 668/2012, είχε κρίνει ως συνταγματικά ανεκτή τη λήψη μέτρων, ως τμήμα ενός ευρύτερου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και προώθησης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων της Ελληνικής Οικονομίας, το οποίο αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της οξείας δημοσιονομικής κρίσης.

Στη συνέχεια, με τις υπ’ αριθ. 2192-2196/2014 αποφάσεις της, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε ως αντισυνταγματικές τις διατάξεις της υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2012, αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη μισθολογική μεταχείριση των στρατιωτικών (Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας).

Με τις ΟλΣτΕ 2287-2290/2015, το Συμβούλιο της Επικρατείας συμπλήρωσε και συνόψισε την προηγούμενη νομολογία του επί του ζητήματος της συνταγματικότητας των συνταξιοδοτικών περικοπών σε περιόδους κρίσεων.  Έκρινε δε ότι τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο ΠΡΩΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ (δηλαδή οι περικοπές που θεσπίστηκαν με τους Ν. 3845/2010, 3863/2010, 3986/2011 και 4024/2012 – πρώτο «Μνημόνιο» και πρώτο «Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο») είναι συνταγματικώς ανεκτά, ως μέτρα «άμεσης απόδοσης» για την  αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης στην οποία βρέθηκε η Χώρα.  Αντίθετα, οι περικοπές των Ν. 4051/2012 και 4093/2012 (προς εφαρμογή του ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ – Ν. 4046/2012) κρίθηκαν από το Δικαστήριο ως συνταγματικά αδικαιολόγητες αλλά και αντικείμενες στο άρθρο 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου).  Με βάση το παραπάνω σκεπτικό, η τομή για το ανεκτό ή μη των περικοπών τοποθετείται μεταξύ των νόμων 4024/2012 και 4051/2012.  Έτσι, το ΣτΕ επικύρωσε για παράδειγμα την παρακράτηση ΕΑΣ, αλλά ΑΝΤΙΘΕΤΑ έκρινε ως αντισυνταγματικές τις ποσοστιαίες μειώσεις των συντάξεων (βλ. άρθρο 6 Ν. 4051/2012, με το οποίο μειώθηκαν σε ποσοστό 12% οι  κύριες συντάξεις που υπερβαίνουν τα 1.300 €, καθώς και άρθρο Πρώτο Ν. 4093/2012 με το οποίο μειώθηκαν εκ νέου σε ποσοστά από 5% έως και 20% οι από οποιαδήποτε πηγή και από οποιαδήποτε αιτία συντάξεις που υπερβαίνουν αθροιστικώς τα 1000 €).  Με τις ίδιες αποφάσεις, το ΣτΕ έκρινε ως αντισυνταγματική την πλήρη κατάργηση των επιδομάτων Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας (ενώ είχε επικυρώσει τον περιορισμό τους).  Τέλος, ως προς το θέμα του χρόνου ισχύος, το ΣτΕ απεφάνθη ότι οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας των επιμάχων διατάξεων θα επέλθουν μετά την δημοσίευση των σχετικών αποφάσεών του (ΟλΣτΕ 2287 και 2288/2015, που δημοσιεύθηκαν στις 10  και 22 Ιουνίου 2015), για όσους εκ των συνταξιούχων δεν είχαν ήδη προσφύγει.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο, συμπλήρωσε την παραπάνω νομολογία με την υπ’ αριθ. 244/2017 απόφαση της Ολομέλειάς του, με την οποία έκρινε το θέμα της επιβληθείσας Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων στους συνταξιούχους του Δημοσίου εν γένει.  Η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου δέχθηκε κατά πλειοψηφία (22 -9) ότι το Σύνταγμα υποδέχεται ως ιδιαίτερο θεσμό το ειδικό υπηρεσιακό και συνταξιοδοτικό καθεστώς των δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων και ότι το Δημόσιο, ως φορέας συνταξιοδότησης σαφώς διαστέλλεται από τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ).  Στο πλαίσιο αυτό, έκρινε ότι η επιβάρυνση των συνταξιούχων του Δημοσίου με το χρέος χρηματοδότησης των λοιπών Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης θίγει τις συνταγματικώς κατοχυρωμένες αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευομένης εμπιστοσύνης.  Τέλος, ως προς το θέμα του χρόνου ισχύος, το ΕλΣυν απεφάνθη ότι οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας των επιμάχων διατάξεων θα επέλθουν μετά την δημοσίευση της σχετικής αποφάσεώς του (8 Φεβρουαρίου 2017), για όσους εκ των συνταξιούχων δεν είχαν ήδη προσφύγει, για τη διασφάλιση της δημοσιονομικής ισορροπίας. 

 3. Η θέσπιση του Ν. 4387/2016 (Νόμος Κατρούγκαλου)

 Μετά τη δημοσίευση, το 2015, των αποφάσεων της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, ο Νομοθέτης επιχείρησε να νομιμοποιήσει τις μειώσεις, προβάλλοντας τη βιωσιμότητα ενός νέου ασφαλιστικού συστήματος, με τη δημιουργία ενιαίου ασφαλιστικού φορέα. 

Με τις διατάξεις του κεφαλαίου Β’ του N. 4387/2016 «Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας Μεταρρύθμιση ασφαλιστικού συνταξιοδοτικού συστήματος Ρυθμίσεις φορολογίας εισοδήματος και τυχερών παιγνίων και άλλες διατάξεις», ΦΕΚ Α΄85/12.5.2012, οι υπάλληλοι – λειτουργοί του Δημοσίου, καθώς και οι στρατιωτικοί υπήχθησαν στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής από 01.01.2017.  Το  Δημόσιο υπολόγιζε, εισέπραττε τις ασφαλιστικές εισφορές και κατέβαλε τις κανονισθείσες συντάξεις έως 31.12.2016, ενώ στη συνέχεια ορίζεται ότι οι καταβαλλόμενες συντάξεις του Δημοσίου μεταφέρονται στον Ε.Φ.Κ.Α. και καταβάλλονται από αυτόν (τα Π.Δ. 168 και 169/2007, ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης κ.λπ. διατηρήθηκαν).  Ωστόσο, η Γενική Διεύθυνση Χορήγησης Συντάξεων της Γενικής Γραμματείας Δημοσιονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών εξακολουθούσε να ασκεί τις αρμοδιότητές της, έως τη σύσταση της Διεύθυνσης Χορήγησης Συντάξεων Δημόσιου Τομέα, υπαγόμενης στη Γενική Διεύθυνση Συντάξεων του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.), με τις διατάξεις του άρθρου 395 του Ν. 4512/2018 (ΦΕΚ Α’ 5/17.01.2018 και Α’ 8/23.01.2018).

Στην πραγματικότητα, ο επανυπολογισμός για τις αποδοχές των παλαιών – μέχρι 12.05.2016 – συνταξιούχων (που δεν έχει γνωστοποιηθεί ακόμη από τον ΕΦΚΑ)  διατηρεί τις μειώσεις συντάξεων που κρίθηκαν αντισυνταγματικές.  Ουσιαστικά, η παλιά σύνταξη συγκρίθηκε με την καινούργια που επανυπολογίστηκε, χωρίς να αφαιρεθούν οι παράνομες μειώσεις που κρίθηκαν αντισυνταγματικές από τα Ανώτατα Δικαστήρια.

            Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά τη γνωμοδότησή του, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 73 του Συντάγματος, επί των διατάξεων του Ν. 4387/2016, που προέβλεπαν τη μεταφορά των συντάξεων του Δημοσίου στον ΕΦΚΑ, έκρινε ότι οι διατάξεις αυτές είναι αντισυνταγματικές και ως εκ τούτου, επειδή πάσχει το νομοθετικό θεμέλιο του νόμου, είναι αντισυνταγματικός όλος ο νόμος.

            Από την άλλη και το ΣτΕ έχει εκφράσει την πάγια θέση ότι ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΣ ΑΝΕΚΤΗ «η υπό το ‘νέο ασφαλιστικό σύστημα’ αντίληψη ότι το Κράτος ρυθμίζει απλώς και οργανώνει την κοινωνική ασφάλιση χωρίς και να υποχρεούται να συμμετέχει στη χρηματοδότηση των οργανισμών κοινωνικής ασφαλίσεως ή ότι η υποχρέωση αυτή μπορεί να αναπληρώνεται με παροχές προνοιακού χαρακτήρα, καθώς και ότι η διασφάλιση της βιωσιμότητας των εν λόγω οργανισμών απόκειται στους ίδιους τους ασφαλισμένους, συναρτώμενη, προεχόντως ή και αποκλειστικώς, με την μαθηματική σχέση μεταξύ καταβαλλόμενων εισφορών και χορηγούμενων παροχών».  Έτσι, το ΣτΕ αντιτίθεται στις προνοιακού τύπου συντάξεις, με βάση το κριτήριο της αξιοπρεπούς διαβίωσης των συνταξιούχων, η οποία πρέπει να διασφαλίζεται και με την κρατική χρηματοδότηση.  Εισάγει, μάλιστα ένα ακόμη ενδιαφέρον κριτήριο, αυτό της υποχρέωσης διατήρησης του επιπέδου ζωής των συνταξιούχων «κατά το δυνατόν εγγύς εκείνου το οποίο είχαν αυτοί κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου» (όχι μόνο για τις κύριες, αλλά και για τις επικουρικές συντάξεις – σύμφωνα με το ΣτΕ, το Κράτος υποχρεούται να συμμετέχει στη χρηματοδότηση και των φορέων επικουρικής ασφάλισης προς κάλυψη των ελλειμμάτων τους).  Η θέση αυτή είναι πολύ σημαντική (ιδίως για τους θεωρούμενους συλλήβδην ως «υψηλο-συνταξιούχους») ενόψει της επιβληθείσας αρχής της βιωσιμότητας των ασφαλιστικών ταμείων εξ ιδίων πόρων αποκλειστικά και τις ρήτρες «μηδενικού ελλείμματος». 

  • 4. Πρακτικά ζητήματα για τη διεκδίκηση των περικοπών

Ποιους αφορά η διεκδίκηση των περικοπών:

            Οι διεκδικήσεις δεν αφορούν όλους τους συνταξιούχους, αλλά την πλειονότητα, καθώς εξαρτώνται από το συνταξιοδοτικό εισόδημα, όπως είχε διαμορφωθεί, από τις περικοπές σε δώρα και συντάξεις, το 2012.

            Συνταξιούχοι με εισόδημα από κύριες, επικουρικές και μερίσματα κάτω από 1.000 ευρώ μεικτά το 2012, θα μπορούσαν να διεκδικήσουν μόνο τα «ψαλιδισμένα» από το 2010 δώρα και τις περικοπές στην επικουρική.

            Συνταξιούχοι με εισόδημα από κύριες,επικουρικές και μερίσματα πάνω από 1.000 ευρώ μεικτά, θα μπορούσαν να διεκδικήσουν τα «ψαλιδισμένα» δώρα (όσοι δεν τα έχασαν από το 2010), τις απώλειες 5% – 20% στο άθροισμα κύριας και επικουρικής, τις έξτρα μειώσεις στην επικουρική και το πρόσθετο «ψαλίδι» 12% για όσους λάμβαναν μηνιαία μηνιαία σύνταξη άνω των 1.300 ευρώ (οι εν λόγω περικοπές, που κρίθηκαν αντισυνταγματικές το 2015 από το ΣτΕ, αφορούσαν οριζόντια όλους – Δημόσιο, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ κ.λπ).  Η διεκδίκηση ανά μήνα μπορεί να ποικίλει από 50 έως και άνω των 450 ευρώ,  χωρίς τα δώρα που είναι για όλους 800 ευρώ τον χρόνο.  Επιπλέον, οι συνταξιούχοι του Δημοσίου μπορούν να διεκδικήσουν και την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων.

Οι εν ενεργεία δημόσιοι υπάλληλοι, μπορούν να διεκδικήσουν αναδρομικά επιστροφή του 13ου και 14ου μισθού, από το 2013 και μετά.  Τα χρήματα που μπορούν να διεκδικήσουν οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι η επιστροφή των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα και του επιδόματος αδείας ύψους 1.000 ευρώ τον χρόνο (500 ευρώ για δώρο Χριστουγέννων, 250 ευρώ, για δώρο Πάσχα και 250 ευρώ, για επίδομα αδείας) για τα έτη 2013 – 2018.

Ποιο χρονικό διάστημα αφορά η διεκδίκηση των περικοπών:

            Υπάρχουν διάφορα πιθανά νομικά σενάρια για το εύρος των διεκδικούμενων αναδρομικών:

*          Όσοι είχαν προσφύγει στα Δικαστήρια πριν τη δημοσίευση των αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ το έτος 2015, διεκδικούν χρήματα και προ του έτους 2015.

*          Το ΣτΕ με τις αποφάσεις του όρισε χρονικό όριο της ισχύος της αντισυνταγματικότητας τον Ιούνιο του 2015, για όσους προσφύγουν μετά από αυτό το χρονικό σημείο, για να μην επέλθει ανατροπή στα δημόσια οικονομικά.

*          Η γενική παραγραφή για τις αναδρομικές διεκδικήσεις είναι πενταετής.  Ωστόσο, σύμφωνα με άλλη άποψη και τις διατάξεις του δημοσίου λογιστικού, οι απαιτήσεις από μισθούς και συντάξεις κατά του Δημοσίου παραγράφονται στα δύο έτη.  Υπάρχουν αποφάσεις που έχουν κρίνει ότι η παραγραφή θα πρέπει να είναι πενταετής, αδιακρίτως για όλους τους συνταξιούχους.

*          Το Δημόσιο στις σχετικές δίκες θα υποστηρίξει ότι η διεκδίκηση, ανεξαρτήτως της αφετηρίας της, δεν μπορεί να υπερβεί το Μάιο του έτους 2016, διότι έκτοτε ισχύει ο νέος ασφαλιστικός νόμος (Ν. 4387/2016).  Κατά την άποψή μου, είναι βάσιμη η διεκδίκηση έως και το Δεκέμβριο 2018, διότι οι αντισυνταγματικές περικοπές συνέχιζαν να επιβάλλονται στις παλαιές συντάξεις, ενώ ακόμη δεν έχει εμφανιστεί ο επανυπολογισμός.  Άλλωστε, τα ποσά των αντισυνταγματικών περικοπών έχουν «ενσωματωθεί» στον υπολογισμό της προσωπικής διαφοράς,επομένως τα διεκδικούμενα αναδρομικά δυνητικά μπορούν να αφορούν και στο 2019.

Διευκρινίσεις σχετικά με τις διεκδικήσεις επιδομάτων εορτών και αδείας:

Τρεις κατηγορίες διαμορφώνονται για τα παραπάνω επιδόματα:

*          Συνταξιούχοι Δημοσίου, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΝΑΤ άνω των 60 ετών και με συνολικό μηνιαίο εισόδημα από συντάξεις (κύριες, επικουρικές, μερίσματα, προσαυξήσεις λόγω οικογενειακών βαρών, επίδομα απολύτου αναπηρίας αλλά και επιδόματα Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας υπολογιζόμενα σε 12μηνη βάση) έως 2.430 ευρώ.  Μπορούν να διεκδικήσουν το ποσό των 800 ευρώ κατ’ έτος (400 Χριστούγεννα, 200 Πάσχα και 200 καλοκαίρι).  Αντίστοιχα όσοι είχαν μηνιαίο εισόδημα από 2.430 έως 2.500 ευρώ δικαιούνταν τμήμα των δώρων.

*          Οι Συνταξιούχοι ΟΓΑ είχαν εξαιρεθεί από το «ψαλίδι» του 2010, καθώς λαμβάνουν χαμηλές συντάξεις και συνεπώς μπορούν να διεκδικήσουν πλήρη επιδόματα (μία σύνταξη τα Χριστούγεννα, μισή το Πάσχα και μισή το καλοκαίρι).

*          Συνταξιούχοι Δημοσίου, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΝΑΤ κάτω των 60 ετών (εξαιρούνται όσοι αποστρατεύθηκαν με πρωτοβουλία της υπηρεσίας) ή/και με συνολικό εισόδημα από συντάξεις πάνω από 2.500, είχαν χάσει τα επιδόματα ήδη από το 2010 και δεν είναι πιθανή η ευδοκίμηση σχετικής αγωγής.  Πρόσφατα δημοσιεύθηκε η υπ’ αριθ. 1388/2018 απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που απέρριψε την διεκδίκηση των επιδομάτων αυτών από συνταξιούχο στρατιωτικό, κρίνοντας πως ορθά καταργήθηκαν τα δώρα ύψους 800 ευρώ στις συντάξεις άνω των 2.500 ευρώ και επίσης πως «δεν κατοχυρώνεται ούτε από την εθνική ούτε από τη διεθνή έννομη τάξη δικαίωμα σε συντάξεις ή παρακολουθήματα αυτών συγκεκριμένου ύψους».

            Αναμένεται με ενδιαφέρον η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ που θα κρίνει τη συνταγματικότητα ή μη της περικοπής των δώρων στους εν ενεργεία δημοσίους υπαλλήλους, καθώς δεν αποκλείεται να επηρεάσει και το έδαφος των διεκδικήσεων των συνταξιούχων.

Η καταβολή εφάπαξ χρηματικού ποσού σύμφωνα με το Ν. 4575/2018:

            Με τα άρθρα 10 έως 15 του Ν. 4575/2018 (ΦΕΚ 192/Α) προβλέφθηκε η καταβολή εφάπαξ χρηματικού ποσού που αντιστοιχεί στη διαφορά μεταξύ των μηνιαίων αποδοχών ή της μηνιαίας σύνταξης που θα δικαιούνταν να λάβουν, εάν δεν είχαν μεσολαβήσει οι μισθολογικές διατάξεις του Ν. 4093/2012 και αυτής που πράγματι τους κατεβλήθη κατ’ εφαρμογή του άρθρου 86 Ν. 4307/2014, με αναφορά στο χρονικό διάστημα έως 31.12.2016.  Δικαιούχοι των παραπάνω ποσών είναι τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας, το Ιατρικό προσωπικό Ε.Σ.Υ., το Διδακτικό προσωπικό Πανεπιστημίων, Τ.Ε.Ι. κλπ., το μόνιμο καλλιτεχνικό προσωπικό της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Εθνικής Λυρικής Σκηνής, οι Δικαστικοί Λειτουργοί και τα μέλη του κύριου προσωπικού του Ν.Σ.Κ. καθώς και οι συνταξιούχοι των κατηγοριών αυτών.

            Στις πιστώσεις των παραπάνω ποσών έχει παρατηρηθεί σωρεία λαθών και πολλοί στρατιωτικοί συνταξιούχοι δεν έλαβαν οιοδήποτε ποσό.  Αυτό μπορεί να οφείλεται στη   δυσανάλογη αύξηση ορισμένων κρατήσεων, σε μεγαλύτερο ποσοστό από την αύξηση της ακαθάριστης σύνταξης.  Για παράδειγμα, η κράτηση του Ν. 3865 είναι η πρώτη που εφαρμόζεται από όλες τις μνημονιακές κρατήσεις και ισχύει για ακαθάριστη σύνταξη άνω των 1.400 ευρώ, οπότε επηρεάζει ακόμη και τις σχετικά χαμηλές συντάξεις, μειώνοντας τα δικαιούμενα αναδρομικά.  Στη συνέχεια, εφαρμόζονται διαδοχικά οι κρατήσεις των Ν. 4024, 4051 και 4093, και στην περίπτωση που υπάρχει υπέρβαση των ελάχιστων ορίων ασφαλείας που προβλέπει η κάθε διάταξη, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα ποσοστά περικοπών, με αντίστοιχη μείωση των αναδρομικών λόγω μισθολογίου.  Επίσης, είναι λάθος να συγκρίνονται μόνο βαθμοί και έτη, διότι για παράδειγμα στις παλιές συντάξεις ο συντελεστής αναπλήρωσης είναι μεγαλύτερος.  Ενόψει των ανωτέρω, δεν είναι ευχερής ο έλεγχος και καθίσταται αναγκαίο να κοινοποιηθούν οι σχετικές πράξεις υπολογισμού, προκειμένου να ασκήσουν οι δικαιούχοι τα δικαιώματά τους.

            Τέλος, επισημαίνεται ότι σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου, αν δεν έχει μεταβιβαστεί η σύνταξη, οι κληρονόμοι θα πρέπει να υποβάλλουν αίτηση στην αρμόδια Υπηρεσία με τα νομιμοποιητικά τους έγγραφα.

Τι ισχύει για τις αιτήσεις που υποβάλλονται προς τον ΕΦΚΑ, ΝΣΚ κλ.:

Σύμφωνα με το άρθρο 143 του Ν. 4270/2014 «Αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας (ενσωμάτωση της Οδηγίας 2011/85/ΕΕ) – Δημόσιο Λογιστικό και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 143/Α), η παραγραφή των χρηματικών απαιτήσεων κατά του Δημοσίου διακόπτεται με την υποβολή της υπόθεσης στο δικαστήριο ή σε διαιτητές, οπότε η παραγραφή αρχίζει εκ νέου από την τελευταία διαδικαστική πράξη των διαδίκων, του δικαστηρίου ή των διαιτητών.  Εναλλακτικά, μπορεί να υποβληθεί αίτηση για την πληρωμή της απαίτησης στην αρμόδια Δημόσια Αρχή ή στο  Νομικό Συμβούλιο του Κράτους για την αναγνώριση της απαίτησης.  Στην τελευταία αυτή περίπτωση, η παραγραφή διακόπτεται για χρονικό διάστημα έξι (6) μηνών από την χρονολογία υποβολής της αίτησης (εκτός εάν η Αρχή απαντήσει πριν την πάροδο των έξι μηνών).  Επομένως, η υποβολή αίτησης προς τον ΕΦΚΑ  θεωρείται όχληση και διακόπτει την παραγραφή για έξι μήνες κατ’ ανώτατο όριο. Επίσης, υποστηρίζεται ότι για να έχει η αίτηση ως αποτέλεσμα τη διακοπή της παραγραφής θα πρέπει να περιλαμβάνει αναλυτικά τα διεκδικούμενα ποσά.  Σε κάθε περίπτωση, οι αιτήσεις δεν είναι ένδικο βοήθημα ή μέσο και δεν γεννούν νομική υποχρέωση επιστροφής των αιτούμενων ποσών.  Επίσης, ενυπάρχει ο κίνδυνος να μην επιφέρουν την διακοπή της παραγραφής των αξιώσεων, καθώς μπορεί να είναι αόριστες ως προς τα αιτούμενα κονδύλια.

Επιστολή του πρώην Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής βουλευτή Α’ Πειραιά και Νήσων

Θοδωρή Δρίτσα

Αγαπητέ κύριε Πρόεδρε,

Αγαπητέ κύριε Γενικέ Γραμματέα,

Ευχαριστώ ιδιαίτερα, για την τιμητική πρόσκληση να συμμετάσχω στην ημερίδα που οργανώνετε σήμερα, με θέμα «Η διεκδίκηση των αναδρομικών λόγω αντισυνταγματικών περικοπών επί των μισθών και των συντάξεων: Τώρα και Αύριο». Προφανώς, η ημερίδα αυτή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα στελέχη του Λιμενικού Σώματος και κατά τούτο, σας συγχαίρω, γιατί ακόμα μια φορά οι πρωτοβουλίες σας ανταποκρίνονται σε πραγματικές ανάγκες τους.

Δυστυχώς, δε θα μπορέσω να ανταποκριθώ στην πρόσκληση, γιατί το δεσμευτικό πρόγραμμά μου, δε μου το επιτρέπει.

Σας ενημερώνω, παρά ταύτα, ότι όπως και όλοι οι βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας, είμαστε σε διαρκή επαφή με την Κυβέρνηση και με το αρμόδιο Υπουργείο. Η ενημέρωση που έχω -εικάζω ότι θα την έχετε κι εσείς- από την πλευρά των αρμόδιων Υπουργών, συμπυκνώνεται στα παρακάτω:

α) η Κυβέρνηση ανταποκρίθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, στην υλοποίηση των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας, μόλις το επέτρεψε αυτό η δημοσιονομική ευχέρεια, η οποία επετεύχθη βήμα-βήμα, με άσκηση συνετής και διορατικής πολιτικής μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων

β) οι αποφάσεις του ΣτΕ που δικαίωσαν αναδρομικά εσάς και πολλές άλλες κατηγορίες στελεχών του Δημόσιου τομέα, αποκατέστησαν -ως γνωστόν- αδικίες, στις περικοπές μισθών και συντάξεων, της Κυβέρνησης Ν.Δ.-ΠΑ.ΣΟ.Κ., με αρμόδιο τότε Υπουργό τον κ. Γιάννη Βρούτση, οι οποίες και κρίθηκαν ως αντισυνταγματικές.

Στις ίδιες αυτές αποφάσεις, ρητά και περιοριστικά, δικαιώνονται επί των αναδρομικών, μόνο όσοι είχαν προσφύγει

γ) το Υπουργείο με ανακοινώσεις του, έχει συστήσει προς όλους τους ενδιαφερόμενους, να λάβουν υπόψη αυτήν την πραγματικότητα. Προφανώς, αυτή η σύσταση, δεν περιορίζει σε καμία περίπτωση κάθε πολίτη να ασκήσει ελεύθερα τα συνταγματικά δικαιώματά του

δ) πέραν των δικαστικών αποφάσεων, θεωρώ κι εγώ ως αυτονόητο, ότι κάθε ευνομούμενη Πολιτεία, οφείλει να κρατά ανοιχτό κάθε ζήτημα επανόρθωσης αδικιών, πάντα στο πλαίσιο των δημοσιονομικών ορίων αλλά και της οφειλόμενης μέριμνας, για το σύνολο των Ελλήνων πολιτών. Αυτή άλλωστε, είναι και η πάγια κυβερνητική θέση.

Αγαπητοί φίλοι,

Σας βεβαιώνω, ότι κι εγώ παρακολουθώ, ως οφείλω, το θέμα και τις εξελίξεις. Θα παρακαλούσα να με ενημερώσετε για τα πορίσματα της ημερίδας.

Καλή επιτυχία!

Με εκτίμηση & αγάπη,

Θοδωρής Δρίτσας

Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ

Α΄ Πειραιά & Νησιών

πρώην Υπουργός Ναυτιλίας

& Νησιωτικής Πολιτικής